Material. House in the space of the urban planning and architectural team of the Industrial Society “Saturn” in Czeladź
Wariant tytułu
Tworzywo. Dom w przestrzeni zespołu urbanistyczno-architektonicznego Towarzystwa Przemysłowego „Saturn” w Czeladzi
Autor
Kiesiewicz, Sebastian
Data wydania
2016
Miejsce wydania
Kraków
Wydawca
Wydawnictwo PK
Opublikowane w
A house in a city : properties of an architectural thing : monograph. Vol. 8 = Dom w mieście : właściwości rzeczy architektonicznej : monografia. Tom. 8 / edited by Anna Mielnik
Tytuł serii
Monograph, nr 536. Architecture
Strony
19-26
Język
angielski
ISSN
0860-097X
Słowa kluczowe
polish modernism, house, material
polski modernizm, dom, tworzywo
Abstrakt
Interesting examples of houses as the material for the city can be found in the work of the urban planning and architectural team of the Industrial Society “Saturn” in Czeladź. The modernistic idea of the housing and urban reform is especially visible in two designs executed by Antoni Luft and the landscape architect, Prof. Stanisław Celichowski in 1923–24 in Czeladź. The context of place and the form of housing achieved in their designs create a unique spatial value in the industrial areas of the late 19th and early 20th century. The value was defined by Andrzej K. Olszewski as a contribution of manorial forms to the development of the Polish modernistic thought. Also of interest are the works of two designers working for the Industrial Society in Czeladź. First of them, Professor Józef Pius Dziekoński is primarily known for his outstanding achievements in sacral architecture. Never before, or after, did the “Foreman” (as he was called by his students) create designs for the mining industry. The other designer, Professor Stefan Celichowski, is commonly known for his planning work, especially for his designs of gardens for manor houses and villas. In this context, his designs of gardens in industrial areas constitute an interesting part of his architectural output.
Ciekawe przykłady domów jako tworzywa dla miasta, można odnaleźć w zespole urbanistyczno-architektonicznym Towarzystwa Przemysłowego Saturn w Czeladzi. Modernistyczna idea reformy mieszkaniowej i urbanistycznej widoczna jest zwłaszcza w projektach wykonanych przez Antoniego Lufta, i architekta krajobrazu prof. Stefana Celichowskiego w latach 1923–1925 w Czeladzi. Kontekst miejsca i forma zamieszkania uzyskane w projektach wcześniej wymienionych twórców daje unikatową w skali obszarów przemysłowych przełomu XIX-XX wieku, wartość przestrzenną. Wartość tę zdefiniował Andrzej K. Olszewski jako wkład form dworkowych w rozwój polskiej myśli modernistycznej. Ciekawym zagadnieniem jest również twórczość dwóch projektantów pracujących na rzecz Towarzystwa-Przemysłowego w Czeladzi. Pierwszy z nich to profesor Józef Pius Dziekoński którego twórczość jest powszechnie kojarzona z architektura sakralną i wybitnymi w niej osiągnięciami. Nigdy wcześniej ani później „Majster” ( tak na niego mówili jego uczniowie) nie projektował dla przemysłu wydobywczego. Osoba drugiego projektanta pracującego dla Towarzystwa Przemysłowego „Saturn” Pana Profesora Stefana Celichowskiego powszechnie kojarzona z twórczością w zakresie planistyki, a w szczególności projektami ogrodów dworskich i willowych, w kontekście realizacji ogrodów w obszarze przemysłowym jest interesującym zagadnieniem w jego dorobku.
