Społeczna wartość przestrzeni wokółteatralnej / Jolanta Sroczyńska // W: Integracja sztuk wszelkich w XXI wieku : architektura teatru [Dokument elektroniczny] / red. nauk. Grzegorz Rzepecki ; Uniwersytet ... więcej

Społeczna wartość przestrzeni wokółteatralnej / Jolanta Sroczyńska // W: Integracja sztuk wszelkich w XXI wieku : architektura teatru [Dokument elektroniczny] / red. nauk. Grzegorz Rzepecki ; Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska. Zakład Architektury i Urbanistyki. – Bydgoszcz : Wydawnictwa Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego, 2018. – S. 139-147 : fot. – Tryb dostępu: http://dlibra.utp.edu.pl/dlibra/publication/1304?tab=1. – Bibliogr. 6 poz., Streszcz., Summ. – Tyt. streszcz.: Social value of space around the theatre. – ISBN 978-83-65603-65-4

Wzajemne przenikanie się teatru i życia społecznego pojawiło już wśród pierwszych wspólnot ludzkich. Wszelkiego rodzaju uroczystości świeckie i religijne, obrzędy, zwyczaje oraz zawody sportowe ... więcej

Wzajemne przenikanie się teatru i życia społecznego pojawiło już wśród pierwszych wspólnot ludzkich. Wszelkiego rodzaju uroczystości świeckie i religijne, obrzędy, zwyczaje oraz zawody sportowe były przygotowywane (podobnie jak sztuki teatralne) według ustalonego scenariusza, celem wywarcia jak największego wrażenie na uczestnikach i widzach. W trakcie swego rozwoju teatr zaczął stopniowo coraz mocniej izolować się od społeczności, nie tylko poprzez zamknięcie się w specjalnie dedykowanych budynkach, ale także przez dobór repertuaru teatralnego, który coraz mocniej wiązał widza ze światem iluzji obcym rzeczywistości. W ponowoczesnej dobie rozwoju nowych form i środków przekazu, tradycyjny teatr stał się miejscem w większości znanym i cenionym tylko przez koneserów. Coraz bardziej gubiąc swoje powiązanie z życiem codziennym miasta, stawał się miejscem elitarnym, zazwyczaj niedostępnym publicznie (zamknięty między spektaklami), grupującym głównie odbiorców tzw. wysokiej kultury. Ten rozbrat teatru ze społeczeństwem zaowocował wzrastającym brakiem zainteresowania ludzi miejscem teatralnym, jak i stopniowym obniżaniem poziomu kultury społecznej. W poszukiwaniu nowych dróg dotarcia do widza, a także nowych możliwości interpretacji przekazu teatralnego, współczesny teatr zaczął coraz częściej opuszczać dotychczasowe budynki, aby rozgrywać swój spektakl w bezpośrednim otoczeniu odbiorcy. Równolegle z tym zjawiskiem powstał nowy trend otwierania się przestrzeni budynku teatru na potrzeby wykorzystywania go jako przestrzeni publicznej. Praca prezentuje trzy wybrane realizacje budynków widowiskowych, których powstanie w wydatny sposób nie tylko wpłynęło na zwiększenie poziomu atrakcyjności miejsca ich lokacji, ale umożliwiło przebywającym tam ludziom, wielozmysłowe doświadczanie obecności drugiego człowieka. Doświadczanie to wychodzi poza ramy budynku teatru, a zarazem interferuje w jego wewnętrzne, dotychczas zamknięte do zwiedzania przestrzenie. Działania takie doprowadziły do zacierania się podstawowych podziałów jakie występują zazwyczaj w klasycznym budynku teatralnym: między widzami a aktorami, między sceną a widownią oraz wnętrzem a zewnętrzem. Przedstawione przykłady realizują Heideggerowską ideę „światoobrazu”, dzięki umożliwieniu przenikania się różnych bytów w przestrzeni wokół-teatralnej. Bardzo szybko obiekty te stały się zarazem logiem, jak i fonosferą miasta, w którym zostały zbudowane. Omawiane realizacje wskazują jak można poprzez odpowiednią kreację architektoniczną wciągnąć przestrzeń publiczną w sferę przestrzeni teatralnej, kreując „żywy” (ciągle na nowo rozgrywany) spektakl społeczny, łączący w sobie kilka różnych dziedzin sztuki. Taki zabieg znakomicie buduje także lokalną tożsamość społeczną miejsca i wspomaga integrację ludzi. Ciekawa forma architektoniczna jest bowiem niewystarczającym elementem dla utrzymania atrakcyjności danego miejsca. Potrzeba do tego czegoś więcej. Tylko odpowiednie przenikanie się planów, dynamizm formy, ale i bieżących zdarzeń się tu rozgrywających, podbijany przez odpowiednie oświetlenie, nagłośnienie czy projekcje multimedialne, mogą odpowiednio wzbogacać jakość takiej przestrzeni publicznej. Symbolizm tak zreformowanej architektury teatru może więc także wspomagać działania prowadzące do powiązania przestrzeni publicznej ze sferą kultury i do podniesienia ogólnego poziomu kultury wśród społeczeństwa.

The mutual blending of theatre and public life occurred already in some of the fi rst human communities. All manners of lay and religious celebrations, rituals, customs and sports competitions were prepared ... więcej

The mutual blending of theatre and public life occurred already in some of the fi rst human communities. All manners of lay and religious celebrations, rituals, customs and sports competitions were prepared (similarly to theatre spectacles) according to a pre-set script in order to leave the greatest possible impression on participants and the audience. Over the course of its development, theatre gradually started to increasingly isolate itself from communities, not only by becoming enclosed in dedicated buildings, but also through the selection of theatrical repertoires, which started to tie the audience more and more with the world of illusion, alien to reality. In the postmodern period of the development of new forms and types of media, the traditional theatre became a place known and valued primarily by connoisseurs. Increasingly shedding its ties with the everyday life of the city, it became a place for the elite, usually inaccessible to the public (being closed between spectacles), mainly attracting consumers of so-called high culture. This separation of theatre from society resulted in an increasing lack of popular interest in theatre as a place, as well as a gradual lowering of the level of social culture. Searching for new avenues of reaching audiences, as well as new possibilities of interpreting theatrical expression, contemporary theatre started to increasingly frequently step outside of its current buildings in order to play out its spectacles in the immediate surroundings of the audience. In parallel to this phenomenon, a new trend of opening up the space of theatre buildings to be used as a public space has emerged. The article presents three selected built projects of entertainment buildings, whose construction has signifi cantly affected not only an increase in the level of attractiveness of their location, but has also made it possible for the people who reside there to experience the presence of others using multiple senses. This experience moves beyond the confi nes of the theatre building, while at the same time interfering with its internal spaces that were previously closed to visitors. These measures have led to the blurring of fundamental divisions that are usually present in a classical theatre building: between the audience and the actors, between the stage and the seating area—the interior and the exterior. The presented examples are a realisation of Heidegger’s idea of the “world picture” thanks to enabling the blending of various entities within the space around the theatre. These structures have quickly become both the logos and the phonospheres of the respective cities in which they were built. The built projects discussed herein demonstrate how public space can be incorporated into the sphere of theatrical space through an appropriate architectural design, creating a “living” (one that constantly plays out anew) social spectacle, one that combines within it several different disciplines of art. This measure also excellently builds the local social identity of a place and aids in the integration of people. An interesting architectural form is an element that by itself is insuffi cient to maintain the attractiveness of a given place. Something more is required. Only an appropriate blending of plans, a dynamism of form, as well of events that play out at the site, bolstered by appropriate illumination, sound or multimedia projections, can properly enrich the quality of such a public space. The symbolism of theatre architecture that has been reformed in this manner can thus also aid measures aimed at linking public space with the sphere of culture and improving the overall level of culture among society.