Permanentnym i gwałtownym przemianom współczesnego świata towarzyszą iluzje, sprzeczności i aporie. Występowanie owych zjawisk prześledzono w pracy na trzech przykładach. Pierwszym przypadkiem ... więcej

Permanentnym i gwałtownym przemianom współczesnego świata towarzyszą iluzje, sprzeczności i aporie. Występowanie owych zjawisk prześledzono w pracy na trzech przykładach. Pierwszym przypadkiem są przemiany relacji ludzkości z różnorodnie definiowanym światem natury. Próbom redefinicji owych relacji towarzyszą dwie fundamentalne aporie: pierwsza – to sprzeczność pomiędzy charakterem relacji zachodzących w świecie natury i relacji w świecie ludzi. Brutalność panująca w świecie przyrody, której symbolem jest prymat relacji troficznych (wynikających z łańcucha pokarmowego) nie może być wzorcem dla człowieka. Stanowi to przeszkodę w realizacji postulatów wprowadzenia praw dla zwierząt. Druga aporia związana jest z brakiem (a właściwie definitywnym zanikiem) autentycznych przestrzeni naturalnych we współczesnym świecie. Istniejące przestrzenie „natury” w ślad za filozofem Gernotem Böhme można nazwać: społecznie ukonstytuowaną przyrodą. Aporie owe utrudniają wprowadzanie teorii i działań praktycznych integracji, bądź jakiejś formy współdzielenia sfery kultury i natury. Jedną z form takiej działalności jest metodologia bioróżnorodności, której celem jest utrzymanie i rozwijanie maksymalnego zróżnicowania gatunków, ekosystemów biologicznych oraz związane z tym działania renaturalizacyjne (metodologia poparta jest międzynarodową konwencją z roku 1992). Działania te powinny w sposób maksymalnie wierny odtwarzać środowisko naturalne m.in. poprzez tworzenie korytarzy ekologicznych integrujących większe obszary chronionych ekosystemów. Dochodzi w ten sposób do swego rodzaju „rekonkwisty” – odzyskiwania czy też odtwarzania straconej przestrzeni naturalnej w skali planety. Aporie i deformacje towarzyszą przemianom politycznym. We współczesnym świecie procesom globalizacji towarzyszy brak wspólnej przestrzeni społeczno-politycznej, a przede wszystkim jakiejś formy „światowego rządu”. Doszło do deprecjacji dużych obszarów i całych państw m. in. w Afryce, na arabskim Bliskim Wschodzie. Obszary te przez długie okresy w historii były koloniami. Analizując te zjawiska i próbując im zaradzić, należy w większym stopniu badać historię obszarów, posługując się teorią długiego trwania Fernanda Braudela. Trzeci rodzaj przemian, to przewidywana, prawdopodobnie nieuchronna transformacja człowieka w kierunku jakiejś formy integracji z sztuczną inteligencją. Te intencjonalne przemiany budzą największe kontrowersje na gruncie etyki. Antycypacją owych przemian była (zdeformowana później i wykorzeniona) wizja nadczłowieka Friedricha Nietzschego. Bruno Latour w swojej teorii aktora-sieci (ANT) poszerza zakresu pojęcia „społeczeństwo”, w ujęciu tradycyjnym obejmującym ludzi (czynniki ludzkie – humans), o czynniki pozaludzkie (nonhumans). Czynnikami pozaludzkimi są przedmioty (rzeczy, obiekty) i czynniki przyrodnicze. Najnowszą wizję takich przemian przedstawia amerykański informatyk, pisarz, futurolog, propagator transhumanizmu - Ray Kurzweil w książce „Nadchodzi osobliwość. Kiedy człowiek przekroczy granice biologii”. Oparciem dla tej wersji są wyniki zaawansowanych prac badawczych prowadzonych przez autora.