Kierunki rewitalizacji XIX-wiecznych postindustrialnych obiektów zabytkowych i granice ingerencji dla potrzeb nowych funkcji na wybranych przykładach z Łodzi
Kierunki rewitalizacji XIX-wiecznych postindustrialnych obiektów zabytkowych i granice ingerencji dla potrzeb nowych funkcji na wybranych przykładach z Łodzi
Kierunki rewitalizacji XIX-wiecznych postindustrialnych obiektów zabytkowych i granice ingerencji dla potrzeb nowych funkcji na wybranych przykładach z Łodzi
Wariant tytułu
Trends in revitalisation of the 19th-century post-industrial historic objects and limits of interference necessary for new functions, on selected examples from Łodz
Autor
Kadela, Łukasz
Data wydania
2014
Miejsce wydania
Warszawa
Wydawca
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Język
polski
angielski
Słowa kluczowe
dziedzictwo Łodzi, układ urbanistyczny, adaptacja fabryk, granice ingerencji
Łodz heritage, urban layout, adaptation of factories, limits of interference
Abstrakt
Wyjątkowość Łodzi polega na jej wielce dynamicznym rozwoju w bardzo krótkim okresie w dziejach miasta. Z osady włókienniczej z prawami miejskimi nadanymi w 1423 roku powstało miasto przemysłowe, którego istotne przemiany zaczynają się dopiero od 1821 roku. Punktem zwrotnym, który ukształtował w efekcie układ strukturalny miasta, było uruchomienie maszyny tkackiej zasilanej ciśnieniem pary wodnej w 1838 roku w fabryce Geyera. Uwolniło to lokalizację fabryk od sąsiedztwa nielicznych w tym rejonie rzek, a rozwój miasta nastąpił bardzo szybko, dając finalnie obraz wielkomiejskiej metropolii. Powstałe ze wzrostem popytu produktów włókienniczych na rynkach wschodnich, niewielkie fabryki przeobraziły się w zespoły z własnym układem funkcjonalno-przestrzennym. Obiekty te, które cechowały znaczące wartości historyczno-artystyczne, po wygaśnięciu przemysłu włókienniczego w Łodzi zostały opuszczone, po czym w szybkim tempie popadały w ruinę. Stanowią one ok. 20% starego miasta, przez co w świetle obecnych granic miasta są przedmiotem zainteresowań inwestorów. Omawiane przykłady kierunków rewitalizacji i granic interwencji związanych z adaptacją do nowych funkcji obrazują złożoność problemu związanego z ochroną dziedzictwa postindustrialnej Łodzi.
The uniqueness of Łodz lies in its very dynamic development within a very brief period of the city history. From a weaving settlement, with its town rights granted in 1423, it grew into an industrial city whose vital transformations started as late as 1821. A turning point which in effect shaped the structural layout of the city was starting a weaving machine powered by steam pressure in the Geyer’s factory in 1838. It freed the factories from the necessity of being located on the rivers, so few in this region, and the city developed very rapidly, finally to assume the appearance of a city metropolis. Small factories established in answer to the growing demand for textile products in eastern markets, were transformed into complexes with their own functional-spatial layouts. They were characterized by significant historic – artistic values but, after the closure of the textile industry in Łodz, they were abandoned and quickly fell into ruin. They constitute app. 20% of the old town in the light of the current city limits, owing to which they are a subject of investors’ interest. The described examples of trends in revitalisation and limits of interference relating to their adaptation to new functions, reflect the complexity of the issue connected to preserving the heritage of post-industrial Łodz.
