| Abstrakt | | Przekonanie o istnieniu relacji znaczeniowej pomiędzy ideowym przesłaniem architektury a jej realizacją w fizycznym tworzywie stało się powodem poszukiwania przez autora możliwości ujęcia tego ... więcejPrzekonanie o istnieniu relacji znaczeniowej pomiędzy ideowym przesłaniem architektury a jej realizacją w fizycznym tworzywie stało się powodem poszukiwania przez autora możliwości ujęcia tego związku w temacie architektury betonowej. Tytułowa teza stanowi podstawę dla wyróżnienia w pracy dwóch głównych założeń ustalających formułę cech widzialnych i impresywnych znaczeń architektury: betonową materializację idei architektonicznej i idealizację betonowego tworzywa. Materializacja formy i idealizacja tworzywa są w pewnym sensie próbą racjonalizacji opowieści o „dokończeniu świata” architektury powstałego wcześniej w umyśle twórcy, na kartce papieru. Ów sposób myślenia i odczuwania architektury pojawia się u wielu twórców jako doświadczenie rozwiniętej notacji i narracji architektury. Mieszczą się w tym zakresie budowle odwzorowujące symboliczną idealność, metaforyczną fikcję i czystą ekstatyczną ekspresję. W stosunku do innych materiałów twórcy nie traktują betonu jako tworzywa „obojętnego”, lecz jako składnik dzieła decydujący i znaczący, a jego „nowoczesność” ma stanowić o wyłączeniu go z systemu znaczeń przypisywanych innym materiałom. Istotnym zakresem pracy wydaje się być próba odnalezienia tych symptomów estetyzacji betonu (zarówno po stronie ekstremy, jak i po stronie naśladowców), którą należałoby uznać za próbę definiowania architektury jako sztuki poszukującej tak idealności formy jak i przejawów współczesnej ekspresji. Dysertacja zawiera trzy główne rozdziały określające kwalifikację architektury betonowej jako związek pomiędzy ideą i materią. W rozdziale pierwszym, pt. „Poszukiwanie idei – odnalezienie materii…”, autor starał się zdefiniować nadrzędny zakres terminologiczny, odpowiedzialny za konsekwentne nazywanie pojęcia architektura betonowa – terminu ukrywającego ideowo -materialny dualizm całej sztuki architektonicznej. Drugi rozdział, pt. „Materializacja idei…”, stanowi odniesienie dla prób definiowania betonowych wątków stylistycznych dzięki tzw. formatywności betonu. W zmieniającej się rzeczywistości architektury ostatnich stu lat beton stał się kanwą i celem wszelakiej ekspresji. Przykłady ukazujące mnogość odniesień – począwszy od genialnej wynalazczości i innowacyjności twórców początku XX wieku, poprzez próby ich naśladowania i modyfikacji wzorców, aż po wyzwolenie ekspresji architektonicznej – potwierdzają ewolucję, jaka dokonała się we współczesności. Beton, od obiektywnego związania formy ze strukturą aż po ekstatyczne podporządkowaniu konstrukcji formie, okazał się zarówno materią eksperymentu, jak i środkiem kompozycji architektonicznej. Trzeci rozdział, pt. „Idealizacja materii…”, jest próbą opisania natury betonu – jego „subiektywnego portretu”, tożsamości odnajdywanej pośród mitów, paradoksów i sprzeczności współczesnego, monolitycznego wyrazu architektury. Jak się wydaje, betonowe budynki pozwalają na interpretację natury tego materiału, który do dziś ustanowił swoją niemałą ikonografię, będącą zbiorem znaczeń, idei i zamysłów formalnych dzieła architektury; jego poetyk, faktur, imitacji. Jak cała współczesna architektura, beton otrzymał tę samą „janusową twarz” ‒ jedna odpowiada za poszukiwanie idealności i perfekcji, druga jest uosobieniem niepozbawionej niedoskonałości poetyckiej ekspresji. Wobec faktu, że beton jest rzeczą stworzoną w procesie – najpierw w umyśle twórcy, później zaś w formie szalunku, architektura z niego powstała jest stosownym kształtem ustalającym zgodność w relacji pomiędzy ideą a materią architektoniczną. Opracowanie dotyczy estetyki w architekturze betonowej w XX i XXI wieku z uznaniem kategorii współczesności za zbiór tego, co powstało jako kontynuacja lub antagonizm modernizmu. Monografia jest określona zakresem tych przykładów, które istnieją równolegle w zasobach idei twórców europejskiej architektury oraz ich późniejszych międzynarodowych odniesień. Pominięta została prezentacja tych przykładów, które sytuują się poza dywagacją aspektów formalnych (np. wytwory tzw. „wielkiej płyty”) lub powstały do celów czysto utylitarnych.
The aim of this monograph is to present the existence of a significant relationship between architecture ideal message and its realization in physical material within the subject of concrete architecture. ... więcejThe aim of this monograph is to present the existence of a significant relationship between architecture ideal message and its realization in physical material within the subject of concrete architecture. The title of the dissertation reflects two main assumptions establishing visible qualities and impressive meanings of architecture: concrete materialization of an architectural idea and the idealization of concrete material. The materialization of an idea and the idealization of material are an attempt to rationalize the story of ‘completing the architectural world’ formerly created by an architect on a piece of paper. This way of thinking and feeling architecture is shared by many architects as the experience of advanced notation and architectural narration. It includes buildings reflecting symbolic ideal, metaphoric fiction and pure ecstatic expression. Architects do not consider concrete only as ‘an indifferent’ material. They consider concrete as a vital, decisive component of the work. Its “modernity” is the basis for excluding concrete from the system of meanings associated with other materials. The author tries to find the symptoms of aesthetization of concrete (on both sides – extremists as well as imitators) that could be the ground for defining architecture as art searching for an ideal form as well as the manifestation of modern expression. The dissertation consists of three main chapters that define the characteristics of concrete architecture as the relationship between the idea and matter. In the first chapter “Searching for an Idea” – Finding Matter…” the author tries to define the supreme terminological range, responsible for using the term “concrete architecture” as the term hiding the ideal – material dualism of all architectural art. The second chapter “The Materialization of an Idea…” relates to the attempts of defining concrete stylistic motives thanks to the so called fomativity of concrete. Within the changing reality of architecture of the last hundred years, concrete has become the ground and aim of any expression. Examples showing the multitude of relations - from the brilliant inventions and innovations of the early 20th century architects, through the attempts of imitating and modifying their works, to the explosion of architectural expression - confirm the evolution that has happened in contemporary times. Concrete , from the objective, explicit connection of form and structure, to the blurring of art’s borders in ecstatic subordination of construction to form, has become the matter of experiment, as well as the mode of architectural composition – the tool of simultaneous creation of memory and innovation. The third chapter “The Idealization of Matter…” describes the nature of concrete – its ‘subjective portrait’, identity found among myths, paradoxes and contradictions of modern, monolithic architecture. It seems that concrete buildings allow to interpret the nature of concrete, which so far has gained quite an impressive iconography collecting meanings and ideas of architectural works; its poetics, texture and imitations. As the whole contemporary architecture, concrete gets its ‘Janus’s face’; one responsible for searching for an ideal and perfection, while the other one is the embodiment of imperfection of poetic expression. Due to the fact that concrete is created during the process – first, in an architect’s mind, then in formwork, architecture deriving from concrete becomes an adequate shape establishing the relationship between the idea and the architectural matter. The dissertation relates to the aesthetics in concrete architecture of the 20th and the 21st century. By contemporary, the author understands the collection of everything that was created as the continuation or antagonism to modernism. The monograph is limited to the range of examples that exist simultaneously in European architecture and its later international references. The monograph does not focus on the examples which do not belong to formal aspects (large-panel buildings) or are purely utilitarian.
La convinzione che esista una relazione di significato tra il messaggio di idea dell’architettura e la sua realizzazione nella materia fisica è stata per l’autore il motivo di ricerca di possibilità ... więcejLa convinzione che esista una relazione di significato tra il messaggio di idea dell’architettura e la sua realizzazione nella materia fisica è stata per l’autore il motivo di ricerca di possibilità della presentazione di questo rapporto nel tema dell’architettura in calcestruzzo. La tesi fondamentale del presente lavoro costituisce la base per la distinzione di due impostazioni principali che definiscono la formula di ricerca di caratteristiche visibili e di significati di espressione dell’architettura: materializzazione dell’idea architettonica in calcestruzzo e ideazione del calcestruzzo stesso. La materializzazione dell’idea e la ideazione della materia sono, in un certo senso, un tentativo di razionalizzazione del racconto sulla “compiutezza del mondo” dell’architettura, nato prima nel pensiero dell’architetto - creatore, sulla carta. Questo modo di pensare e di sentire l’architettura appare in molti maestri come esperienza di un’ampia notazione e narrazione dell’architettura. In questo ambito rientrano le opere che riproducono l’idealità simbolica, la finzione metaforica e l’espressione pura e estatica. Rispetto ad altri materiali gli architetti non trattano il calcestruzzo come materia “indifferente”, ma senz’altro come un determinante e significativo componente dell’opera; e la sua “modernità” deve escluderlo dal complesso dei significati attribuiti ad altri materiali. Un aspetto importante del lavoro sembra essere il tentativo di individuare gli indizi dell’estetizzazione della materia di calcestruzzo (sia da parte dei rappresentanti dell’estremismo, sia da parte dei seguaci), tentativo che dovrebbe essere riconosciuto come prova della definizione dell’architettura che è la ricerca dell’idealità e della manifestazione dell’espressione moderna. La dissertazione comprende tre capitoli principali che definiscono la qualificazione dell’architettura in calcestruzzo come rapporto tra idea e materia. Nel primo capitolo, intitolato “La ricerca dell’idea – il ritrovamento della materia…”, l’autore ha tentato di definire l’ambito basilare della terminologia, responsabile dell’uso rigoroso del termine architettura in calcestruzzo come termine che nasconde il dualismo idea – materia in tutta l’arte architettonica. Il secondo capitolo, intitolato ”La materializzazione dell’idea…”, si riferisce ai tentativi di definire i temi di stile dell’architettura in calcestruzzo (la sua formatività). Nella mutevole realtà architettonica degli ultimi cent’anni il calcestruzzo è diventato il canovaccio e l’obiettivo di qualsiasi espressione. Gli esempi che mostrano un gran numero di riferimenti – a cominciare dalla geniale invenzione e innovazione dei maestri dell’inizio del XX secolo, alle prove della loro imitazione e della trasformazione dei modelli, fino alla liberazione dell’espressione architettonica – confermano l’evoluzione avvenuta nei tempi moderni. Il calcestruzzo – da una connessione oggettiva e univoca della forma e della struttura fino alla estatica subordinazione della costruzione alla forma – è apparso sia come materia di esperimento, sia come mezzo della composizione architettonica. Il terzo capitolo, intitolato “L’ideazione della materia…”, è un tentativo di descrivere la natura del calcestruzzo – il suo “ritratto soggettivo”, l’identità ritrovabile tra miti, paradossi e contraddizioni dell’espressione moderna e monolitica dell’architettura. Come sembra, gli edifici in calcestruzzo permettono l’interpretazione della natura del materiale che fino ad oggi ha creato una sua notevole iconografia: insieme di significati, idee e concezioni formali dell’opera architettonica e delle sue poetiche, fatture e imitazioni. Come tutta l’architettura odierna, il calcestruzzo ha ricevuto lo stesso “volto di Giano”: uno è responsabile della ricerca dell’idealità e della perfezione, l’altro è raffigurazione di un’espressione non priva di imperfezione poetica. Poiché il calcestruzzo è un qualcosa creato in un processo – prima nel pensiero dell’architetto, dopo nella cassaforma - l’architettura che ne nasce è una figura finale che definisce la coerenza nella relazione tra idea e materia architettonica. Il presente lavoro riguarda l’argomento dell’estetica dell’architettura in calcestruzzo del XX e del XXI secolo, con il riconoscimento della categoria della contemporaneità come un insieme di ciò che è nato come continuazione o opposizione al modernismo. La monografia viene definita dall’ambito degli esempi che esistono parallelamente nel pensiero degli autori dell’architettura europea e nei loro riferimenti successivi internazionali. È stata omessa la presentazione degli esempi che si collocano fuori dalle considerazioni sugli aspetti formali (ad es. le tipologie costruttive standardizzate), oppure quelli creati allo scopo strettamente utilitario. |