Zmienność i zróżnicowanie usłonecznienia w Polsce w latach 1971-2018, na podstawie danych naziemnych i satelitarnych = Variability and diversification of sunshine duration in Poland in the years 1971-2018, ... więcej

Zmienność i zróżnicowanie usłonecznienia w Polsce w latach 1971-2018, na podstawie danych naziemnych i satelitarnych = Variability and diversification of sunshine duration in Poland in the years 1971-2018, on the basis of ground- and satellite-based data / Dorota Matuszko, Krzysztof Bartoszek, Jakub Soroka, Stanisław Węglarczyk // W: Współczesne problemy klimatu Polski [Dokument elektroniczny] / pod red. Longiny Chojnackiej-Ożga i Haliny Lorenc. – Warszawa : Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy, 2019. – (Seria Publikacji Naukowo-Badawczych IMGW–PIB). – S. 53-65 : mapy, tab., wykr. – Tryb dostępu: https://www.imgw.pl/sites/default/files/2019-12/wspolczesne-problemy-klimatu-polski.pdf. – Bibliogr. s. 63-64, Streszcz., Summ. – Mat. konf.: Współczesne problemy klimatu Polski, Warszawa, Polska, 6-7.06.2019. – ISBN 978-83-64979-33-0

Celem opracowania jest charakterystyka zróżnicowania przestrzennego usłonecznienia w Polsce na podstawie danych naziemnych i satelitarnych. Publikacja jest też głosem w dyskusji na temat wątpliwości ... więcej

Celem opracowania jest charakterystyka zróżnicowania przestrzennego usłonecznienia w Polsce na podstawie danych naziemnych i satelitarnych. Publikacja jest też głosem w dyskusji na temat wątpliwości metodycznych dotyczących jednorodności serii heliograficznych i możliwości zastąpienia naziemnych danych pomiarowych danymi satelitarnymi. W opracowaniu wykorzystano dane naziemne i satelitarne z wielolecia 1983-2018 z terenu Polski. Dane naziemne obejmują sumy dobowe usłonecznienia z dwudziestu dziewięciu stacji IMGW-PIB i dwóch stacji UJ. Dane satelitarne obejmują wartości usłonecznienia pochodzące z najbliższego piksela konkretnej stacji meteorologicznej z produktu "SDU – 003". Wartości te pozyskano z bazy SARAH-2, udostępnianej przez EUMETSAT [Pfeifroth i in. 2019]. Obliczono sumy miesięczne, sezonowe i roczne usłonecznienia, które przedstawiono na mapach, wykonanych metodą krigingu za pomocą programu Surfer 16. Dokonano porównania rozkładu usłonecznienia na podstawie dwóch źródeł danych, obliczono korelacje między nimi. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że średnie sumy roczne usłonecznienia obliczone na podstawie danych naziemnych wahają się od 1460-1500 godzin na południu i południowym zachodzie kraju do 1800-1830 godzin na północy (wschodnie wybrzeże Bałtyku). Na przeważającym terenie kraju usłonecznienie waha się od 1700 do 1750 godzin rocznie i stopniowo maleje od centrum, w kierunku południowo-zachodnim, południowym i północno-wschodnim. Wyraźnie zaznacza się wzrost usłonecznienia od obszarów górskich w kierunku nizin centralnej Polski. Rozkład sum rocznych usłonecznienia na podstawie danych satelitarnych obalił powszechny pogląd, że obszarami uprzywilejowanymi pod względem insolacyjnym są tereny nadmorskie i środkowo-wschodnia część Polski.

The aim of the study is to characterize the variability and spatial diversification of sunshine duration in Poland on the basis of ground- and satellite-based data. The study used ground-based data (SDU ... więcej

The aim of the study is to characterize the variability and spatial diversification of sunshine duration in Poland on the basis of ground- and satellite-based data. The study used ground-based data (SDU met ) from the years 1971-2018 from 29 IMGW-PIB stations and two stations of the Jagiellonian University. All meteorological stations included in the study were assigned sunshine duration values (SDU sat ), which were the result of observations by the first and second generation Meteosat satellites [Pfeifroth et al. 2019]. Based on ground and satellite data from the years 1983-2018, monthly, seasonal and annual sums were calculated, and were presented on the maps. As a result of the analysis, it was found that there is a significant increasing trend in Poland of annual sunshine duration sums from the 1980s to the maximum in 2018. Average annual sunshine duration sums calculated on the basis of ground-based data range from 1460-1500 hours in the south and south-west of the country to 1800-1830 hours in the north - the eastern Baltic coast by the Gulf of Gdansk. In the prevailing area of the country, sunshine duration ranges from 1700 to 1750 hours per year and gradually decreases from the center towards the south-west, south and north-east. The increase in sunshine duration from mountainous areas towards the lowlands of central Poland is clearly marked. The distribution of annual sums of sunshine duration in Poland on the basis of satellite data has not confirmed the common view that the privileged areas for insolation are the coastal areas and the central and eastern part of Poland, but rather the vast area of central Poland from the Wielkopolskie Lakeland to the Małopolska Upland.