O tynkach doby międzywojennego modernizmu. Techniki, technologie i problemy ochrony = On plasterwork in interwar period. Techniques, technologies and protection issues / Monika Bogdanowska // W: Studia ... więcej

O tynkach doby międzywojennego modernizmu. Techniki, technologie i problemy ochrony = On plasterwork in interwar period. Techniques, technologies and protection issues / Monika Bogdanowska // W: Studia nad architekturą i urbanistyką Polski międzywojennej. T. 6, Planowanie, budowanie i ulepszanie Wielkiego Krakowa w odrodzonym państwie [Dokument elektroniczny] / pod red. Macieja Motaka ; Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. – Kraków : Wydaw. PK, 2021. – (Architektura i Urbanistyka). – S. 81-118 : fot. – Tryb dostępu: https://repozytorium.biblos.pk.edu.pl/redo/resources/44562/file/resourceFiles/MotakM_Studia-nad-archiektura_tom6.pdf. – Bibliogr. s. 116-118, Streszcz., Summ. – eISBN 978-83-66531-87-1

W artykule omówiono technikę elewacyjnych tynków szlachetnych stosowanych w architekturze doby międzywojennego modernizmu tak w Europie, jak i w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Krakowa. Tematyka ... więcej

W artykule omówiono technikę elewacyjnych tynków szlachetnych stosowanych w architekturze doby międzywojennego modernizmu tak w Europie, jak i w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Krakowa. Tematyka ta posiada szeroką literaturę, niemniej jednak, jako że temat pojawił się w polu zainteresowań badaczy stosunków niedawno, brakuje szerszych, przekrojowych omówień w kontekście doświadczeń poszczególnych krajów odbudowujących się po zniszczeniach pierwszej wojny. Jak się okazuje, doświadczenia te, pod względem technologii, popularności technik, rozwiązań estetycznych były bardzo różne, a dynamika eksperymentów i poszukiwań wyjątkowa, co czyni całe zagadnienie jeszcze bardziej frapującym. W artykule przedstawiono najważniejszych producentów oraz ich wyroby, w części pierwszej z krajów Europy Zachodniej, w części drugiej z Polski. Interesującym wątkiem – acz tylko pokrótce zarysowanym – jest stosowanie tynków szlachetnych w okresie po II wojnie światowej, technika nadal cieszyła się bowiem popularnością. Stosowane rozwiązanie zostały zilustrowane wybranymi przykładami z terenu Krakowa. Tu budowało się dużo, a tynki, głównie z uwagi na pobliskie zakłady produkujące gotowe mieszanki, były niezwykle popularne, warto więc na kilku obiektach powstałych w podobnym okresie przy jednej ulicy przeanalizować inwencję projektantów – w przypadku tynków szlachetnych wykończenie elewacji (faktura, kolor) pozostawało w gestii projektanta, a nie ekipy tynkarskiej. Na końcu artykułu zamieszczono glosariusz w którym zebrano najważniejsze terminy pojawiające się w literaturze obcej. Terminologia tynków nie posiada jak dotąd dobrego zestawienia językowego, trudno byłoby go opracować z uwagi na brak leksykonu w języku polskim. Niedobór ten stanowi sporą przeszkodę w przekładzie polskich opracowań na języki obce, być może glosariusz będzie choć trochę pomocny.

This paper discusses plasterwork techniques based on ready-made mixes that gained popularity during the interwar period in the Modernist architecture of Europe and Poland, while special attention is given ... więcej

This paper discusses plasterwork techniques based on ready-made mixes that gained popularity during the interwar period in the Modernist architecture of Europe and Poland, while special attention is given to this phenomenon in Krakow. The subject has been broadly surveyed in numerous publications, but since it only became popular in recent years, we are missing in-depth studies of the issue in the national contexts of countries rebuilding their infrastructure after the damage of the Great War. It is the case that these experiences vary with regard to technology, popularity of particular techniques and aesthetics. While the dynamics of experiment and investigation have been exceptional; the issue is even more compelling when considered as a whole. The paper presents major manufacturers and their products; in the first part those in the Western Europe and in the second, Poland. An interesting thread – just briefly mentioned – is application of ready-made mixes during the period following WWII, as these were still popular at the time. Application schemes are illustrated by examples from the Krakow region. Ready-made mixes were very popular here due to the location of manufacturers nearby and the intense development of the city during the interwar period. The buildings are located in one street and were erected at the same time – nevertheless they differ in respect of colour and texture. It should be mentioned that during the period, these features were carefully designed, not just left to the plasterer's choice. The paper is supplemented by a glossary of basic terms encountered in foreign publications. There is no multilingual dictionary on plastering encompassing Polish terms and we are lacking a monolingual Polish set. This fact has been a serious obstacle in translation to other languages - hopefully the glossary will provide an incentive for further progress.