Wybrane zagadnienia prawne planowania przestrzennego na obszarach eksploatacji górniczej – wnioski dla gospodarowania przestrzenią oraz ochrony pogórniczego dziedzictwa kulturowego / Piotr Langer ... więcej

Wybrane zagadnienia prawne planowania przestrzennego na obszarach eksploatacji górniczej – wnioski dla gospodarowania przestrzenią oraz ochrony pogórniczego dziedzictwa kulturowego / Piotr Langer // W: Współczesne uwarunkowania gospodarowania przestrzenią – szanse i zagrożenia dla zrównoważonego rozwoju : planowanie przestrzenne / pod red. Aliny Maciejewskiej. – Warszawa : Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2014. – (Gospodarka Przestrzenna : seria monografii naukowych Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej ; 3). – S. 67-92 : fot. – Bibliogr. 35 poz., Streszcz., Abstr. – Tyt. streszcz.: Chosen legal issues of spatial planning in mining areas – conclusions for spatial management and post-mining cultural heritage protection. – ISBN 978-83-7814-329-1

Prowadzenie działalności górniczej niesie daleko idące skutki związane z radykalnym i wielokierunkowym przekształceniem pierwotnej przestrzeni. Są to z jednej strony zagrożenia i konflikty wywołane ... więcej

Prowadzenie działalności górniczej niesie daleko idące skutki związane z radykalnym i wielokierunkowym przekształceniem pierwotnej przestrzeni. Są to z jednej strony zagrożenia i konflikty wywołane przez funkcjonujące kopalnie – zwłaszcza degradacja środowiska przyrodniczego oraz występowanie szkód górniczych, z drugiej strony – eksploatacja surowców naturalnych ujawnia się poprzez specyficzne elementy przestrzenne, takie jak wyrobiska i zwałowiska, a także charakterystyczne budynki i obiekty inżynierskie. Różnorodne zjawiska i procesy towarzyszące pozyskiwaniu surowców naturalnych nie tylko określają funkcję i krajobraz obszarów objętych eksploatacją, ale również w znaczącym stopniu determinują kierunki i możliwości zagospodarowania tych obszarów po zakończeniu działalności górniczej. Z tego względu, tereny na których funkcjonują czynne zakłady górnicze, obszary pogórnicze a także miejsca występowania udokumentowanych ale niezagospodarowanych złóż surowców powinny odgrywać szczególną rolę w planowaniu i gospodarowaniu przestrzenią. Analiza polskiego systemu planowania przestrzennego pozwala stwierdzić, że w eksploatacji surowców naturalnych – podejmowanej ze względu na znaczenie gospodarcze, główny nacisk położono na łagodzenie negatywnych skutków działalności górniczej dla środowiska, w tym rekultywację obszarów powydobywczych. Jednocześnie, planowanie przestrzenne w Polsce zupełnie pomija rolę przestrzennych skutków eksploatacji górniczej, jako specyficznego dziedzictwa kulturowego miast i regionów tradycyjnie związanych z górnictwem. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest trwała utrata walorów i wartości górniczych zachodząca na etapie likwidacji kopalni, w szczególności całkowite wypełnianie wyrobisk podziemnych i odkrywkowych, a także rozbiórka nieprzydatnej infrastruktury wydobywczej. Biorąc pod uwagę konieczność rekultywacji zdegradowanych terenów pogórniczych, ale jednocześnie ich niezaprzeczalną atrakcyjność i duży potencjał adaptacyjny, rysuje się potrzeba pełnego włączenia planowania przestrzennego w proces zagospodarowania obszarów obejmowanych eksploatacją górniczą oraz przekształcania tych obszarów na cele nie związane z górnictwem, już na etapie likwidacji kopalni.