Typy publikacji

Wybrane określenia pomocne przy klasyfikowaniu publikacji:

Wg Rozporządzenia MNiSW z 22 lutego 2019 w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej

§ 9

1. Artykuł naukowy jest to recenzowany artykuł opublikowany w czasopiśmie naukowym albo w recenzowanych materiałach z międzynarodowej konferencji naukowej:

- przedstawiający określone zagadnienie naukowe w sposób oryginalny i twórczy, problemowy albo przekrojowy;
- opatrzony przypisami, bibliografią lub innym właściwym dla danej dyscypliny naukowej aparatem naukowym.  

2. Artykułem naukowym jest również artykuł recenzyjny opublikowany w czasopiśmie naukowym zamieszczonym w wykazie czasopism.

3. Artykułem naukowym nie jest: edytorial, abstrakt, rozszerzony abstrakt, list, errata i nota redakcyjna. 

Monografia naukowa jest to recenzowana publikacja książkowa:
• przedstawiająca określone zagadnienie naukowe w sposób oryginalny i twórczy;
• opatrzona przypisami, bibliografią lub innym właściwym dla danej dyscypliny naukowej aparatem naukowym.

Monografią naukową jest również:
• recenzowany i opatrzony przypisami, bibliografią lub innym właściwym dla danej dyscypliny naukowej aparatem naukowym przekład:
- na język polski dzieła istotnego dla nauki lub kultury,
- na inny język nowożytny dzieła istotnego dla nauki lub kultury, wydanego w języku polskim;
• edycja naukowa tekstów źródłowych. 

Wg Rozporządzenia MNiSW z 27.10.2015 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania kategorii naukowej jednostkom naukowym

Monografie naukowe, w tym edycje naukowe tekstów źródłowych i artystycznych, atlasy i mapy, tematyczne encyklopedie i leksykony, komentarze do ustaw, skrypty i podręczniki akademickie, słowniki biograficzne i bibliograficzne, bibliografie oraz katalogi zabytków, zalicza się do osiągnięć naukowych i twórczych jednostki naukowej, jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1) stanowią spójne tematycznie opracowania naukowe;
2) przedstawiają określone zagadnienie w sposób oryginalny i twórczy;
3) poddane były procedurze recenzji wydawniczych;
4) są opatrzone właściwym aparatem naukowym (bibliografia lub przypisy), z wyłączeniem map;
5) posiadają objętość co najmniej 6 arkuszy wydawniczych lub są mapami odpowiadającymi tej objętości tekstu;
6) są opublikowane jako książki lub odrębne tomy (z wyłączeniem map), których egzemplarze obowiązkowe zostały przekazane uprawnionym bibliotekom, zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 7 listopada 1996 r. o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych (Dz. U. poz. 722, z 2003 r. poz. 1188, z 2008 r. poz. 1056 oraz z 2012 r. poz. 1529), są dostępne w bibliotekach krajowych lub zagranicznych uczelni, lub innych uznanych organizacji naukowych, lub są opublikowane w formie elektronicznej w Internecie;
7) posiadają nadany numer ISBN, ISMN, ISSN lub identyfikator DOI (Digital Object Identifier – cyfrowy identyfikator dokumentu elektronicznego).

Do monografii nie zalicza się monograficznych artykułów opublikowanych w czasopismach, powieści, zbiorów poezji, zbiorów opowiadań i reportaży, pamiętników i dzienników oraz wznowień monografii naukowych.

Do osiągnięć naukowych i twórczych jednostki naukowej zalicza się rozdział w monografii naukowej stanowiący opracowanie naukowe o objętości co najmniej pół arkusza wydawniczego lub odpowiadające tej objętości tekstu odrębnie publikowane mapy oraz hasła opublikowane w wydawnictwach encyklopedycznych i słownikowych o objętości co najmniej 0,25 arkusza wydawniczego, spełniających wymagania określone dla monografii.

Artykuł monograficzny to tematycznie spójny, wyczerpujący artykuł naukowy opublikowany w czasopiśmie naukowym.

Źródło: Polska BIbliografia Naukowa (PBN)

Typologia książek wg kategorii formalnofunkcjonalnych

Publikacje naukowe: książki wyróżniające się posiadaniem aparatu naukowego, rozwiniętych przypisów i bibliografii oraz występowaniem nazwisk recenzentów na stronie redakcyjnej. Publikacje naukowe pisane są przez naukowców dla naukowców, studentów i osób szczególnie zainteresowanych tematem

Publikacje popularnonaukowe: książki dotyczące określonego zagadnienia lub dyscypliny naukowej służące popularyzacji wiedzy wśród osób nie będących specjalistami w danej dziedzinie (w odróżnieniu od publikacji fachowych), napisane względnie przystępnym językiem, nie zawierające na stronie redakcyjnej informacji o recenzentach naukowych, nie wyposażone w aparat naukowy albo takie, w których stosuje się stosunkowo niewielki aparat naukowy. Książki popularnonaukowe nie opierają się na badaniach naukowych przeprowadzonych specjalnie w celu ich napisania, choć ich autorami mogą być wybitni uczeni.

Publikacje fachowe: książki, które – w odróżnieniu od publikacji popularnonaukowych – przeznaczone są dla specjalistów wykonujących dany zawód i chcących rozszerzyć swoje kompetencje w tej dziedzinie. Są to np. poradniki specjalistyczne z zakresu informatyki, inżynierii, ekonomii, zarządzania, prawa czy medycyny. Należy przy tym zaznaczyć, że książki pozwalające podwyższyć kompetencje zawodowe (np. przeznaczona dla lekarzy czy prawników), a zarazem spełniające wszystkie kryteria tekstu naukowego (wnoszenie nowej wiedzy w danej dziedzinie, aparat naukowy), zostały zaliczone do literatury naukowej.

                                    Źródło: Ruch wydawniczy w liczbach : LIX:2013 / Biblioteka Narodowa. Instytut Bibliograficzny. -  Warszawa : Biblioteka Narodowa, 2015. - ISSN 2083-6953